Tot eerlick onderhoudt van meyskens cleene

"Tot eerlick onderhoudt van meyskens cleene" (OCMW Antwerpen, Dirk Verhelst 1996) is een boek waarin naast de geschiedenis van de openbare armenzorg te Antwerpen, voornamelijk aandacht is voor het Maagdenhuis van Antwerpen . Van 1953 tot 1882 was hier een weeshuis voor arme weesmeisjes. Op 20 september 1884 opende in de kapel van het Maagdenhuis een museum met werken van het Bestuur van de Burgerlijke Godshuizen. De catalogus telde doen 85 kunstwerken. Na een tijdelijke sluiting heropende het in 1930. In 1985 breide het museum uit tot de ganse voorbouw. Inmiddels bevat de de kerncollectie  3.945 kunstwerken.

Nu, 140 jaar na de opening van het museum, besliste het stadsbestuur om de collectie niet meer ten volle openbaar te stellen.  Waarbij de kerncollectie van het Maagdenhuis van de 3.945 stukken, naar 343 stukken zal worden herleid. Wat er met de rest zal gebeurden is onduidelijk. Tevens besliste men  om nog slechts een kleine kamer van +- 20 m² voor te behouden voor de collectie van het Maagdenhuis (kamer achteraan links). Vanaf het najaar van 2024 tot en met 2026 zullen de overige kamers gebruikt worden om de collectie van het Museum Mayer van de Bergh ten toon te stellen. Dit is naar aanleiding van de werken om het museum uit te breiden naar het toenmalig woonhuis van Fritz Mayer van den Bergh. (zie bijdrage hierover)  De overige ruimtes boven en in de achterbouw zijn toegewezen aan culturele instellingen. 

Dirk Luyten, doctor in de sociale wetenschappen en master stedenbouw en ruimtelijke planning, medeauteur van het boek Kinderen van de Zorg, Zes eeuwen stedelijke jeugdzorg in Antwerpen (Garant 2022) en curator van de triotentoonstelling Kinderen van de Zorg, vreest ergste voor wat betreft de Antwerpse sociale geschiedenis. "Ook Antwerpen verdient een degelijk museum van de zorg. De Antwerpse geschiedenis van de zorg mag niet zomaar te vondeling gelegd worden op 20m². Er is al een kans verkeken met het in erfpacht geven van de historische gebouwen van het Sint-Elisabethgasthuis. Daar zijn nu een exclusief hotel en enkele sterrenrestaurants gevestigd. Dat is jammer want deze bijna acht eeuwen oude zorgsite was samen met het nabijgelegen Maagdenhuis uiterst geschikt om er een moderne museale invulling aan te geven gecombineerd met enkele sociale zorginitiatieven."

Op 7 mei 2024 bezocht ik met Maagdenhuis om, in zekere zin, afscheid te nemen van de collectie. Als voormalig medewerker van deze instelling betreur ik deze gang van zaken. Historische, sociale instellingen zijn uiteraard niet winstgevend. Maar het is de plicht van de overheid om deze als goede huisvader te koesteren en in leven te houden. De baliebediende vertelde mij dat het museum open blijft tot 27 juni. 

Bij aanvang van mijn bezoek stel ik vast dat de opstelling n.a.v. de tentoonstelling "Kinderen van de Zorg" nog steeds van kracht is (zie kinderen-van-de-zorg-in-het-maagdenhuis). Ik had gehoopt dat de originele opstelling terug was, niet dus. De wit/zwart tekstborden met schreeuwende kleuren contrasteren tegenover het rustieke interieur. Het ontbreken van het zicht op de glas in lood ramen in de voorgevel is zeer jammer.  Tevens valt mij op dat de eiken tafel in de voorzitterszaal is verdwenen. Dit is ook het geval in de Van Der Meerekamer, hier is er een vitrinekast in de plaats gekomen. De maquette van de vondelingenschuif is verhuist naar de overzijde van de binnenkoer en beperkt het zicht op de panelen met de aalmoezeniers. Na een bezoek aan de voormalige kapel, waar 140 jaar geleden de kiemen van het museum werden gelegd, verlaat ik het Maagdenhuis met een wrang gevoel. 

Aandenken

Ik spring nog even binnen in het Museum Mayer van de Bergh, waar de baliebediende mij zegt dat dit museum open blijft tot het einde van het jaar (???) en er dan 43 werken tijdelijk verhuizen naar het Maagdenhuis. Vergelijk met de voormelde beslissing van het stadsbestuur ...   

900 jaar Sint-Michielsabdij

Bijna 900 jaren geleden, in 1124, werd de Sint-Michielsabdij gesticht vanuit de Sint-Michielskerk, die al voor 1096 bestond als oudste Antwerpse parochiekerk. Na de omvorming tot abdij nam de Onze-Lieve-Vrouwekerk de functie van parochiekerk over. De afschaffing van de kloosters door het Franse bewind in 1796 luidde de doodsklok over de Sint-Michielsabdij die 672 jaren een wereldlijke macht bezat. In 1803 werd het gedeeltelijk afgebroken en in 1830 gebombardeerd. Behalve de straatnamen blijft er niets over dat verwijst naar deze instelling. 

Naar aanleiding van de 900ste verjaardag plaatste het stadsbestuur een gedenksteen ter herinnering aan deze prestigieuze abdij. De gedenksteen werd geplaatst op de recent heraangelegde Scheldekaaien langs de wijk Sint-Andries. Op de nieuwe wandeldijk, ter hoogte van de Sint-Michielstraat, is er een weids uitzicht, zowel aan Scheldezijde als naar het stadscentrum toe. Deze locatie bevindt zich binnen het voormalige kloosterdomein ter hoogte van het oud klooster. Op deze plek werd in 2021 archeologisch onderzoek uitgevoerd. (lees: Archeologie aan de Sint-Michielskaai)

Het gedenkteken, dat geïntegreerd is in het wandelpad, bestaat uit een cirkel in blauwe hardsteen waarin de plattegrond van de voormalige abdij gegraveerd werd. Daarrond is in het Latijn de inscriptie ‘Abbatia Sancti Michaelis Antverpiae MCXXIV-MDCCCXXX’ aangebracht, wat wil zeggen: Sint-Michielsabdij Antwerpen 1124-1830.

Het was een heel grote abdij dat zicht uitstrekte op het grondgebied van de Scheldekaaien tot de Kloosterstraat, en van ongeveer de huidige Vlaanderenstraat tot aan de Goede Hoopstraat.   

Klik hier voor een blik in de geschiedenis van de machtige abdij.

Eindelijk nog eens een winkel alleen voor mannen

De Kempenaren Mischa Hengeveld en Niels Daniels openden een nieuwe winkel voor mannen: M/\N de M van Mischa, de A van Antwerpen en de N van Niels. Met veertien jaren ervaring in de sector zijn zij niet aan hun proefstuk toe. Mischa Hengeveld is eigenaar van de Selfedge Showroom in Antwerpen en Niels Daniels van de CheckPoint in Mol. 

Samen bieden zij een moderne herengarderobe aan met de merken als het Deense modelabel Won Hundred, het Belgische herenmerk 7D van Philippe Poelman en Ralph Lauren. En dit in een winkelstraat met interieur en designwinkels, kunstgalerijen en horecagelegenheden.

De winkel met een oppervlakte van 100m2 oogt zeer modern en met veel lichte kleuren, luxe uitstraling en uitgelichte leggers in de presentatiekast. Een aanrader voor alle mannelijke lezers, of vrouwen die een M/\N eens willen verwennen. 

M/\N, Kloosterstraat 56 in Antwerpen - manstoreantwerp.com