‘Goede nacht, slaap zacht?’

Toen ik vernam dat er een tijdelijke tentoonstelling over slapen in de weeshuizen en de nachtopvang kwam dacht ik, eindelijk een terugkeer naar de "Meyskens Cleene" (1) in het Maagdenhuis.

Maar het is een ontgoocheling geworden.

Zoals het in deze Coronatijd past boekte ik een ticket voor deze tentoonstelling. Toen ik ter plaatse kwam stelde ik vast dat de deur dicht was, maar een post-it met vermelding "Bel" gaf aan dat je moest aanbellen. (Ik ken geen ander museum waar je moet aanbellen) In de brede inkomgang heeft men een afsluiting in vezelhout geplaatst om de ingang aan te tonen. (afzetpaaltjes met koord zou hier beter passen, voor zover nodig) 

Maar de echte verschrikking kwam pas bij het betreden van wat in vroegere tijden de wachtkamer heette: Een balie in ziekenhuis wit hout steekt schril af in deze rustieke ruimte. Ingebouwd een schermpje voor de A-kaart punten, "Buiten dienst". Ik geef mijn ticket af, er staat een barcode op maar dat is overbodig. Catalogi zie ik ook niet liggen. Een pijl duid mij aan dat ik links van de balie mijn bezoek moet beginnen. Bijna struikel ik over losse kabels. 

   

Een grote staander met een blauw bord duid aan dat de volgende kamer de Voorzitterszaal is. Links in de hoek zie ik de luster die ooit in deze kamer hing maar verhuisde naar de wachtzaal. Keert deze terug?

De volgende zaal is de Rubenskamer met kazuifels, een grote triptiek van Otto Venius, verschillende schilderijen waaronder "Christus, beschermer van de wezen" uit de omgeving van Rubens. Na de 16de en 15de eeuwse zaal kom men in de Van der Meerezaal die toegang verschaft tot de binnenkoer. In tegenstelling tot het baliepersoneel draagt Houten Clara een mondmasker. 

Zij kijkt uit op de Spoken van Szukalski en de Potagietuin.       

Aan de andere zijde van de binnenkoer is er een verwijzing naar de nieuwe expo: ‘Goede nacht, slaap zacht?’ 

Met een mix van oude foto’s, kunstwerken en originele archieven schetst men hier een beeld van de slaapgelegenheden in de opvanghuizen. En dat is niet altijd een fraai beeld. De foto’s van het nachtasiel van begin 20ste eeuw zijn bijzonder confronterend. Of het impressionistische schilderij van een ziek weeskind: het is niet voor niets dat er een vraagteken in de titel staat – ‘Slaap zacht?’. Met een strozak en lijnwaad lakens in een oud ziekenhuisbed is de 17de eeuwse situatie wel heel tastbaar. Maar ik mis toch een poging om het beeld van die tijd in het weeshuis te laten zien.

Er is ook aandacht voor de Antwerpse opvang van vandaag. De winteropvang voor daklozen, slaapplekken in de centra voor Bijzonder Jeugdzorg… De Stad Antwerpen wil ook in 2020 een bed blijven voorzien aan wie het nodig heeft. 

Bij het verlaten van de expo zie ik meerdere verwijzingen naar "WC", maar deze zijn blijkbaar niet bereikbaar. Dan maar verder naar de laatste zaal: De voormalige kapel, maar deze is half leeg. Er is nu een piano op het verhoog en de vitrinekasten zijn tegen een geschoven.

Ik verlaat mijn vroegere werkplek met een eigenaardig gevoel ...

Tijdelijke expo nog tot en met 30 september 2020 in de Archiefzaal van het Maagdenhuis.

(1) Zie het boek "Tot eerlick onderhoudt van Meyskens cleene" van Dirk Verhelst